تست رورشاخ چیست و چه کاربرد هایی دارد؟

تست رورشاخ چیست؟

تست رورشاخ یک آزمون روانشناختی است که توسط یک روانپزشک به نام هرمان رورشاخ در اوایل دهه 1900 طراحی شد. این آزمون شامل نشان دادن تعدادی تصاویر از لکه های جوهر به آزمودنی است. سپس فرد آنچه را که در این لکه ها می بیند توصیف می کند. این آزمون  می تواند شخصیت، عملکرد عاطفی یا برخی اختلالات روانی را ارزیابی کند، البته برخی تحقیقات به طور قابل توجهی اعتبار آن را به چالش کشیده اند. در این مقاله توضیحاتی در مورد تست روانشناختی رورشاخ ارائه شده است.

انسان ها مدت هاست ایده تفسیر شکل های مبهم را بررسی کرده اند و هرمان رورشاخ، روانکاو سوئیسی، این ایده را از طریق تست لکه جوهر ایجاد کرد، او متوجه شد که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی تمایل دارند تصاویر را متفاوت از افراد دیگر درک کنند. بنابراین او از لکه های جوهر برای ایجاد یک تست تشخیصی اختلال اسکیزوفرنی استفاده کرد. اما امروزه برای مواردی مثل پیدا کردن بینشی در مورد شخصیت، احساسات، شناخت، انگیزه ها، روابط یا سلامت روان افراد نیز در کنار ابزار های دیگر مثل تست نقشه مغزی QEEG استفاده می شود و بازدهی بهتری دارد. اما رورشاخ با الهام از بازی مورد علاقه خود در دوران کودکی و مطالعاتش درباره تحلیل رویا زیگموند فروید، رویکردی سیستماتیک برای استفاده از لکه های جوهر به عنوان ابزار ارزیابی ایجاد کرد. البته رورشاخ اولین کسی نبود که پیشنهاد کرد که تفسیر یک فرد از یک صحنه مبهم ممکن است جنبه های پنهان شخصیت آن فرد را آشکار کند. آلفرد بینه همچنین ایده استفاده از لکه های جوهر را به عنوان راهی برای سنجش خلاقیت آزمایش کرد و در ابتدا قصد داشت لکه های جوهر را در تست های هوش خود بگنجاند. تست رورشاخ شامل 10 لکه جوهر متقارن است که برخی رنگی، سیاه و قرمز یا فقط سیاه هستند و جزو تست های فرافکن حساب می شود. درمانگر به مراجع کننده هر تصویر را به طور جدا نشان داده و از او می خواهد که آن را توصیف کند. هیچ پاسخ درست یا غلطی وجود ندارد و شما می توانید بیش از یک چیز را در هر تصویر ببینید. سپس درمانگر پاسخ ها را کلمه به کلمه ثبت می کند و بعد مرحله پرس و جو را آغاز می کند. در حالی که کارت های مشابه را یکی یکی بالا می گیرد، از آزمودنی خواسته می شود به محل پاسخ های خود در هر لکه جوهر اشاره کند و چرایی آن را توضیح دهد. این فرآیند ممکن است به طور مکرر اتفاق بیفتد تا بررسی شود که آیا سوژه دفعات بعد چیز جدیدی را درک می کند یا خیر. سپس پاسخ های آزمودنی بر اساس سیستم های امتیازدهی استاندارد شده ثبت و تفسیر می شود. برای مثال، معیارهای امتیازدهی ممکن است شامل میزان متداول بودن پاسخ در افراد مختلف، تمرکز سوژه بر روی کدام قسمت از لکه بیش تر است یا اینکه آیا شخص حرکتی را در تصویر می بیند، باشد.

تست روانشناسی رورشاخ چه مزایایی دارد؟

علیرغم انتقاداتی که از آزمون رورشاخ می شود، این آزمون مزایایی بسیاری هم دارد. خارج از زمینه ابزار تشخیصی بودن، به درمانگران برای شروع ترسیم تصویری از مراجع کننده هایشان کمک کرده و برای افرادی که توانایی بیان احساسات یا تجربیات درونی خود را ندارند، یک نقطه ورود قابل دسترسی را فراهم می کند. بیماران مجبور نیستند داستان های خود را به تنهایی شروع کرده یا تجربیات خود را توصیف کنند و نگران پاسخ های “اشتباه” باشند. بیان آنچه می بینند، فرصتی برای بحث درباره هویت و تجربیات آنها فراهم می کند. سایر مزایای تست روانشناسی رورشاخ شامل: تشخیص اسکیزوفرنی پزشکان و روانکاوان زمانی از تست لکه جوهر رورشاخ برای کمک به تشخیص اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی استفاده می کردند. به این دلیل که اعتقاد بر این بود که آزمون رورشاخ ویژگی های مربوط به اسکیزوفرنی را شناسایی می کند، به ویژه آنهایی که مربوط به احساسات، عاطفه و تحریف های شناختی است. برای مثال افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است واکنش شدیدی به لکه های جوهر نشان دهند، مانند ابراز ناراحتی عاطفی یا اضطراب ناشی از دیدن تصاویر. امروزه نیز تحقیقات نشان داده که آزمون رورشاخ برای تشخیص اسکیزوفرنی می تواند مفید باشد. تشخیص در حوزه سلامت روان آزمون رورشاخ برای ارزیابی تروما نیز مفید بوده و به ما می گوید که چگونه یک فرد با استرس های روزمره (مانند از دست دادن خانواده و یا کم خوابی) کنار می آید و نشان می دهد که فرد تمایلی به رفتار های تکانشی دارد یا نه. رورشاخ نقاط قوت کودک یا نوجوان مانند میزان بینش و سازگاری یا انعطاف پذیری در برابر استرس را نیز می سنجد. فرزندخواندگی افراد علاقه مند به گرفتن فرزند تحت عنوان فرزندخواندگی از جمهوری چک باید تحت ارزیابی روانشناختی قرار گیرند و گزارش روانشناس را به عنوان بخشی از اسناد درخواست خود ارائه دهند. ارزیابی روانشناختی اصلی مستلزم گفتگو با یک درمانگر و همچنین تست شخصیت MMPI است، یک آزمون استاندارد از بیش از 300 سوال درست یا غلط برای ارزیابی سلامت روان و شخصیت فرد. با این حال علاوه بر این ارزیابی اجباری، متقاضیان به شدت تشویق می شوند که آزمون رورشاخ را نیز انجام دهند که نه تنها برای ارزیابی شایستگی متقاضیان به عنوان والدین فرزندخوانده استفاده می شود، بلکه به تطبیق آنها با فرزند نیز کمک می کند. خلاقیت در دهه 1950، تست لکه های رورشاخ برای اندازه گیری هوش و خلاقیت مورد استفاده قرار گرفت و هنرمندان مشهوری از الگو های لکه جوهر برای تحریک تخیل خود برای خلق آثار هنری استفاده کردند. همچنین مشخض شده افرادی که استرس عاطفی بیشتری را در طول آزمون رورشاخ تجربه می کنند، ممکن است قدرت خلاقیت بیشتری داشته باشند.

تست رورشاخ برای چه افرادی مناسب می باشد؟

تست رورشاخ معمولا از سن 5 تا بزرگسالی قابل انجام است ولی احتمالا این آزمون راهی بی خطر برای شناسایی افکار فرد نباشد. با این حال هنگامی که با سایر معیارهای آزمایشی استفاده می شود، ممکن است به شناسایی عملکرد عاطفی، ویژگی های شخصیتی و بیماری های روانی خاص مانند اسکیزوفرنی کمک کند. همانطور که جلوتر گفتیم این تست برای افرادی که تمایلی به صحبت در مورد وقایع و احساسات خود در اوایل و یا حتی اواسط جلسات ندارند، مناسب بوده و به درمانگر در جهت فهم افکار و احساسات پنهانی آن ها کمک می کند. این تست می تواند تقریبا روی همه افراد به خصوص در زمینه اسکیزوفرنی و یا تروما اجرا شود اما طبق تحقیقات برای کسانی که دچار اختلالات ارتباطی در حوزه بیان کلام یا نقص در پردازش بصری-فضایی هستند، مناسب نیست.

آیا تست رورشاخ حتما باید توسط متخصص تحلیل و بررسی شود؟

بله! تفسیر تست رورشاخ یک فرآیند پیچیده است و نیاز به دانش زیادی در مورد پویایی شخصیت و همچنین تجربه قابل توجهی با سریع ممکن است نشان دهنده آرامش داشتن در همراهی با دیگران و راحت بودن در روابط اجتماعی باشد. با این حال یک پاسخ تاخیری ممکن است نشان دهد که فرد با تعاملات اجتماعی دست و پنجه نرم می کند و تشخیص این موارد فقط از عهده یک فرد متخصص و آموزش دیده در زمینه تست فرافکن رورشاخ بر می آید و هر فرد آزمونگری برای اجرا و تفسیر تست لکه جوهر رورشاخ قابل تایید نیست.

نتیجه تست رورشاخ چقدر قابل استناد میباشد؟

در پاسخ به انتقاداتی مبنی بر این که آزمون رورشاخ ابزار ارزیابی قابل اعتمادی نیست، روانشناسان برای بهبود و اعتبارسنجی رورشاخ در طول زمان تلاش کرده اند. آنها پروتکل های استاندارد شده ای را برای اجرا، نمره گذاری و تفسیر آزمون ایجاد کرده اند. با این حال این آزمون هنوز در بسیاری از جبهه ها مورد نقد قرار گرفته است. اگرچه ممکن است پاسخ های معمولی و پاسخ های خاص به همان لکه ها وجود داشته باشد، اما تحقیقات نشان می دهد که رورشاخ ابزار معتبری برای آزمایش ویژگی های شخصیتی، پیش بینی رفتار یا تشخیص برخی اختلالات نیست. به نظر می رسد این آزمون بیش از حد افراد آزمایش کننده را آسیب شناسی می کند و آمار اسکیزوفرنی، افسردگی و خودشیفتگی بالاتری را نسبت به جمعیت عمومی پیدا می کند. و علی رغم تلاش ها برای استاندارد سازی آزمون، ممکن است هنوز تفاوت هایی در امتیازدهی و تفسیر وجود داشته باشد که نتایج را نسبت به سایر معیارها کمتر قابل اعتماد نشان میدهد. با این حال طرفداران این آزمون استدلال می کنند که این یک ابزار ارزشمند برای استخراج جنبه های هویت یک فرد است. ماهیت پایان باز آزمون ممکن است جنبه هایی از ضمیر ناخودآگاه را آشکار کند که ممکن است در غیر این صورت قابل دسترسی نبوده باشند. اگرچه تست لکه جوهر ممکن است ابزار کاملی نباشد، اما همچنان به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد، به ویژه برای تشخیص اسکیزوفرنی که هدف اصلی رورشاخ از این آزمایش بود.

تست رورشاخ در شیراز

مرکز تخصصی مشاوره و نوروفیدبک اندیشه سلامت به عنوان اولین و مجهزترین مرکز مشاوره و نوروفیدبک در شیراز و جنوب کشور میتواند با بهره گیری از مشاورین و متخصصین مجرب میتواند در تمامی مراحل تست رورشاخ از تشخیص تا درمان در کنار شما مراجعین عزیز باشد.